Jak dużo zasobów naszej planety zużywamy?
Szacuje się, że aż 40% powierzchni lądów jest przekształcona przez człowieka [źródło]. Korzystamy z ziemskich zasobów nie tylko po to, aby przetrwać. Przetwarzany surowce naturalne, wydobywamy i zanieczysczamy wodę , wykorzystujemy glebę do uprawy roślin i hodowli zwierząt, niszczymy naturalny krajobraz budując miasta.
Jeśli tak dalej pójdzie to do 2050 r. będziemy potrzebować 2 dodatkowych kul ziemskich, żeby zasobów naturalnych wystarczyło dla wszystkich ludzi.
Niestety, w pobliżu nie widać zbyt wielu planet, z których moglibyśmy skorzystać…
Dlaczego zużywamy tak dużo ziemskich zasobów?
Jednym ze źródeł problemu jest nadmierna konsumpcja.
Wydaje nam się, że zasoby naturalne Ziemi mogą bez końca służyć nam, coraz bardziej ułatwiając życie.
Stworzyliśmy więc system, w którym produkujemy wiele łatwo dostępnych towarów, w myśl zasady „weź-zrób-użyj-wyrzuć”.
To co się nie sprzeda od razu staje się odpadem, ale to co kupimy, też stanie się nim bardzo szybko. Wabieni reklamami i promocjami sięgamy po kolejne rzeczy a wyrzucamy stare. Produkujemy w ten sposób ogromne ilości odpadów [źródło] a zużywamy 60% więcej zasobów, niż Ziemia jest w stanie zapewnić.
Jakie są tego efekty?
Poniżej znajdziecie kilka przykładów na to, jak nadmierna konsumpcja wpływa na środowisko. Przyjrzyjmy się pod tym kątem naszym ubraniom i urządzeniom elektronicznym.
Wiodącym trendem w branży odzieżowej jest tzw. fast fashion, który polega na produkcji i sprzedaży tysięcy modeli ubrań w niskich cenach i krótkim czasie. Konsumentom pozwala ubierać się tanio i modnie, ale niesie za sobą wiele fatalnych skutków dla środowiska. Oto kilka wybranych:
Teraz przyjrzyjmy się sprzętom elektronicznym. Słyszeliście kiedyś o planowanym postarzaniu produktów?
Nawet jeśli chcielibyście naprawić sprzęt zamiast kupować nowy, często okazuje się, że jest to niemożliwe lub nieopłacalne. To nie jest teoria spiskowa. Poniżej kilka przykładów.
Więcej możecie o tym zjawisku przeczytać w tym artykule.
WYKORZYSTUJĄC WIĘCEJ ZASOBÓW NIŻ ZIEMIA JEST W STANIE DOSTARCZYĆ ŻYJEMY NA KREDYT, KTÓREGO NIE MAMY Z CZEGO SPŁACIĆ.
Dlatego, co roku obchodzimy dzień długu ekologicznego, który w 2023 r. przypadł 2 sierpnia.
Co nas czeka, jeśli w dalszym ciągu będziemy eksploatować Ziemię w taki sposób?
To co robimy?
Czy istnieje alternatywa? Czy możemy stworzyć system, który nie wyczerpuje naturalnych zasobów, nie zaśmieca Ziemi i nie ociepla klimatu zagrażając ludziom?
Tak, to GOSPODARKA OBIEGU ZAMKNIĘTEGO zwana też GOSPODARKĄ CYRKULARNĄ, która jest neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla, zrównoważona środowiskowo oraz wolna od toksyn.
Podsumujmy
Gospodarka obiegu zamkniętego to system, w którym ogranicza się zużycie surowców i ilość odpadów oraz emisję i utraty energii, dzięki zamykaniu obiegu surowców. To znaczy, że odpady z jednych procesów są wykorzystywane jako surowce dla innych. Dzięki temu nie trzeba pozyskiwać nowych zasobów, a ilość odpadów jest ograniczona do minimum.
Brzmi na skomplikowane?
Ale tak właśnie działa natura!
Z pewnością znacie wiele obiegów zamkniętych, dzięki którym funkcjonuje nasza planeta: obieg wody, węgla, tlenu i azotu. Wzorując się na naturze możemy ograniczyć nasze zużycie surowców
CO MOŻNA ZROBIĆ, ABY PRZYSPIESZYĆ PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ CYRKULARNĄ?
Oto kilka pomysłów:
Odpowiedzialne projektowanie
Wszystkie produkty mają wpływ na środowisko naturalne w czasie całego cyklu życia, tj. od wydobycia surowców i zasobów naturalnych, poprzez produkcję, pakowanie, transport, użytkowanie, recykling do ostatecznego ich zniszczenia i utylizacji odpadów.
Więcej niż 80% wpływu na środowisko mają decyzję podejmowane już na etapie projektowania produktów.
Zasada product-as-a-service
Zrównoważony rozwój to nowoczesny sposób na prowadzenie firmy. Model w którym dostawca zachowuje własność produktu, a klient kupuje do niego dostęp, albo taki w którym kilku właścicieli dzieli się produktem w myśl zasad ekonomii współdzielenia, pokazują alternatywne podejścia do biznesu.
Działania polityczne
Tworzenie zachęt dla firm i społeczności do budowania bardziej cyrkularnych nawyków jest kluczem do wywołania długoterminowych zmian.
JAK MODEL CYRKULARNY WYGLĄDA W PRAKTYCE?
To już chyba wiecie, ale podsumujmy:
W gospodarce o obiegu zamkniętym rzeczy są wytwarzane i konsumowane w sposób, który minimalizuje zużycie naturalnych zasobów, ilość odpadów i emisję dwutlenku węgla.
Produkty są używane tak długo, jak to możliwe. Dzięki naprawianiu, recyklingowi czy przeprojektowaniu mogą być używane wielokrotnie.
Pod koniec życia produktu materiały użyte do jego wytworzenia są zatrzymywane w gospodarce i ponownie wykorzystywane tam, gdzie to możliwe
Firmy i politycy muszą wprowadzić zmiany w sposobie projektowania, produkcji, sprzedaży, wytwarzania i ponownego wykorzystywania towarów.
Jednocześnie my sami musimy zmienić model konsumpcji: kupować mniej, dbać o rzeczy i używać ich jak najdłużej, a gdy to już niemożliwe przekazywać do recyklingu.
Czy to się już dzieje? TAK! Kilka przykładów.
zwłaszcza jeśli nie będziesz z nich często korzystać. Jedna z popularnych sieci sklepów oferujących sprzęt sportowy wprowadziła usługę, jego wypożyczenia zamiast zakupu.
na których dostępne są filmy lub muzyka. Nie musisz kupować fizycznych nośników ani nawet plików, by mieć dostęp do olbrzymiej ilości ulubionych materiałów.
możesz sprzedać je na jednej z popularnych platform zakupowych albo przekazać do organizacji Ubrania do Oddania, prowadzącej cyrkularne butiki. Każdy przekazany im 1 kg ubrań zamieniają na 1 zł wsparcia dla wskazanej organizacji charytatywnej.
ma miejsce również w budownictwie. Jedna z wiodących firm tego sektora – Holcim – już w blisko 20% wykorzystuje surowce pochodzące z recyklingu materiałów z innych gałęzi przemysłu.
Czy wiecie, że w Holandii powstał National Bruggenbank – system pozwalający wykorzystywać mosty i wiadukty oraz ich komponenty pochodzące z drugiej ręki? Zamiast budować most można kupić używany!
Gospodarka obiegu zamkniętego to coś więcej niż recykling! Ale jest on kluczowym elementem zamykania obiegu surowców, dlatego konieczne jest segregowanie odpadów. Sprawdźcie poniżej, czy pamiętacie jak segregować!
Co jeszcze sami możemy zrobić, by wspierać tworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym?
Znacie zasadę 3R?
A co powiecie na zasadę 6R?
Jak się stosować do tych zasad? Przeczytajcie na stronie stronie Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie
Jeśli chcecie zacząć działać na rzecz zamykania obiegu możecie też dołączyć do programu Szkoła w Porządku Ubrania do Oddania i utworzyć on-linową kampanię ze zbiórką dla Waszej szkoły! Za każdy 1 kg przekazanych ubrań Wasza szkoła otrzyma 1 zł na swoje konto.
Wykonanie: Mamy Projekt
Opracowanie graficzne: Justyna Osiecka
Wykonanie strony: Karolina Dylik-Ostrowska
Programowanie Genially: Agnieszka Kubica
Koordynacja: Rafał Kupiński
Współpraca merytoryczna: Ubrania do Oddania, Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie
Lekcja współfinansowana jest przez Fundację Holcim.
